تحلیل اجتماعی داستان های کوتاه سیمین دانشور

سیمین دانشور (متولد 1300 ه. ش) نخستین زن داستان نویس نوپرداز ایرانی است که از او تعداد زیادی رمان و داستان کوتاه به یادگار مانده است. سبک عمده ی او رئالیسم است. داستان های کوتاه او نمایانگر اوضاع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه ی ایرانی معاصر است که او در آنها بعضأ به صورت نمادین به نقد این اوضاع و انتقاد از آنها پرداخته است. اغلب این داستان ها روایتگر حقایقی تلخ از زندگی مردمی است که از یکسو وارث سنت های دست و پا گیر و ناکامی ها و عقب افتادگی های تاریخ گذشته ی خود هستند و از سوی دیگر با فشار آمریکا، انگلیس و ایادی دست نشانده ی آنها به سوی نوعی تجدّد بی ریشه و بی محتوا اما فریبنده، رانده می شوند. در این داستان ها خصوصأ سرخوردگی و یأس ناشی از کودتای 28 مرداد 1332، عوارض اسفناک اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ناشی از اصلاحات ارضی و دیگر برنامه های دیکته شده از سوی آمریکا و انگلیس و در عین حال به دور از واقعیّات متن جامعه، آشکار است. هدف این پژوهش نقد و بررسی داستان های کوتاه سیمین دانشور از دیدگاه ارزش های اجتماعی نهفته در آنهاست. بر اساس نتایج این پژوهش اغلب داستان های کوتاه سیمین دانشور متضمّن بخشی از حقایق تلخ جامعه ی معاصر ایرانی است که در برزخ میان سنت و تجدد سرگردان مانده است. این داستان ها در مجموع طیف وسیعی از معضلات اجتماعی و اقتصادی دوره پهلوی دوّم را بازتاب می دهند.